انواع نمای ساختمانی(بخش دوم)
نمای شیشه ای:
استفاده از شیشه بعنوان یک ماده جزء جدایی ناپذیر هر ساختمان محسوب می گردد. با ظهور شیشه های رفلکس استفاده از این نوع شیشه ها در نمای ساختمان های
مرتفع و برج ها امروزه بسیار متداول گشته است. استفاده از نماهای شیشه ای علاوه بر زیبائی امکان استفاده از حداکثر روشنایی روز را فراهم می نماید.
همچنین استفاده از شیشه های ۲ یا ۳ جداره یک لایه عایق صوتی و حرارتی بسیار مناسب را ایجاد میکند.
استفاده متناسب با نوع کاربری شیشه نیز با توجه به شیشه های با قابلیت های خاص ( شیشه های گرم شونده الکتریکی، هوشمند و …) می تواند مزایا و معایب ویژه ای داشته باشد.
مزایای کلی نمای شیشه ای:
1-کاهش بار مرده ساختمانهای بلند.
2-سرعت در اجرای نما.
3-فراهم ساختن امکان ورود نور طبیعی روز.
4-امکان رویت منظره بیرون.
5-تأمین دید یکپارچه از مناظر بیرون برای ساکنین داخل.
6-ایجاد احساس سبکی و ظرافت در ساختمان از دید یک ناظر شهری.
7-کاهش آلودگی صوتی در نماهای دوجداره.
8-در نمای ۲ و ۳ جداره کاهش هزینه ساخت نسبت به انواع دیگر این نما بدلیل انطباق با شرایط محیطی و آب و هوایی مختلف.
9-تهویه طبیعی: استفاده از نماهای دو جداره مجهز به سیستم تهویه مناسب، منجر به کاهش مصرف انرژی در ساختمان می شود.
10-کاهش مشکل آلودگی صوتی داخلی و خارجی در نماهای ۲ جداره نسبت به نماهای شیشه ای قبلی.
معایب نمای شیشه ای:
ضریب انتقال حرارتی بالا، بدلیل طبیعت شیشه که این ماده در برابر عبور گرما و سرما ضعیف ترین سطوح ساختمانی هستند. که منجر به :
1-مصرف زیاد انرژی و آلودگی هوا: در نماهای شیشه‌ای در اثر تبادل حرارت از طریق جابجایی بین هوای گرم داخل اتاق و سطح سرد شیشه، دمای داخل کاهش یافته و برای حفظ دما در حد آسایش، نیاز به مصرف زیاد انرژی خواهد بود. اگرچه انواع گوناگون شیشه‌هایی ساخته شده‌اند که جاذب حرارت بوده و از ورود تابش خورشید به داخل جلوگیری می‌کنند، و یاشیشه های دو جداره ای وجود دارند که مقاومت هدایت حرارتی بهتری نسبت به شیشه‌های تک جداره دارند، اما با این حال هنوز هم نما های شیشه‌ای نسبت به سایر مصالح ساختمانی دارای ضریب هدایت حرارتی زیاد بوده و باعث اتلاف حرارت زیاد می‌شوند. اتلاف حرارتی بسیار زیاد و مصرف زیاد انرژی جهت تأمین گرمایش و سرمایش در نماهای شیشه‌ای لاجرم باعث آلودگی بیشتر هوا می‌گردد.
2-مشکل آلودگی صوتی مخصوصاً در فضای داخلی ساختمان
3-صرفه اقتصادی: بصرفه نبودن نمای شیشه از این جهت عنوان می شود که هزینه دوجداره نمودن نمای شیشه ای بسیار زیاد بوده و بحث ریالی آن قابل قبول برای سازندگان ساختمان نمی باشد.
4-مقاوم نبودن در مقابل زلزله.
5-مقاوم نبودن در مقابل آتش.
6-کاهش فضای مفید ساختمان: در نماهای دو جداره بدلیل اینکه فضای خالی بین دو پوسته از ۲۰ سانتی متر تا ۲ متر بسته به نوع کاربرد سازه متغییر می باشد سبب کاهش فضای قابل استفاده ساختمان می شود.
7-تحمیل هزینه های مازاد نگهداری، بازرسی، تعمیر و تمیز نگهداشتن نما در مقایسه با سایر نماها که این هزینه ها در نمای دوجداره بیشتر از نمای تک جداره نیز می باشد.
8-احساس عدم آسایش حرارتی در فصول سرد سال دمای سطح نمای شیشه‌ای به علت مقاومت حرارتی کم، در فصول سرد سال نزدیک به دمای محیط خارج بوده و بدن افراد مستقر در نزدیکی نما از طریق تشعشع با نما تبادل حرارت کرده و ساکنین احساس عدم آسایش حرارتی خواهند نمود.
9-در اوقات گرم و معتدل سال به علت تابش آفتاب به فضای داخل، سبب افزایش بیش از حد دمای داخل می‌شوند. شیشه دو جداره بدلیل وجود یک محفظه بسته محصور بین دو صفحه شیشه ای، به مراتب بهتر از شیشه تک جداره می باشد.
نمای کامپوزیتی آلومینیومی:
کامپوزیت هایک کلاس منحصر به فرد از مواد هستند که از ترکیب دو یا چند ماده جداگانه تشکیل شده‌اند که ماده حاصل نسبت به هر کدام از اجزاء تشکیل‌دهنده استحکام و دوام بیشتری دارد.
امروزه از کامپوزیت‌ها برای نمای بیرونی ساختمان استفاده می‌شود. ورق‌های کامپوزیت متشکل از دو لایه آلومینیوم و یک هسته از جنس پلاستیک یا یک ماده معدنی پرکننده می‌باشند که در بین این دو لایه قرار می‌گیرد
مزایای نمای کامپوزیتی آلومینیومی:
خواص کامپوزیت‌ها در مجموع از هرکدام از اجزاء تشکیل دهنده آنها بهتر است و اجزاء مختلف، کارایی یکدیگر را بهبود می‌بخشند.
1-سبک بودن: ورق های کامپوزیت دارای وزن کمی حدود ۸ – ۵ کیلوگرم در هر مترمربع می باشند که در مقایسه با دیگر مصالح از قبیل سنگ، شیشه و سیمان دارای پایین ترین وزن ممکن می باشند. با بررسی های بعمل آمده نمای کامپوزیت آلومینیوم حدود ۹۰% سبک تر از سنگ گرانیت، ۸۵% سبک تر از سیمان، ۷۵% سبک تر از شیشه و ۵۰% سبک تر از ورق معمولی است.
2-سهولت در مونتاژ، تعمیر و نگهداری.
3-عایق صوت بودن: وقتی از یک ورق کامپوزیت در یک ساختمان با دیوارهای ساخته شده از بتن سبک استفاده می شود خاصیت عایق بودن صوت آن افزایش می یابد.
4-تنوع رنگ: با توجه به وجود تنوع رنگ ورق ها طراحان می توانند از رنگ های بسیار متنوع و مختلف از جمله رنگ های متالیک در طرح های خود استفاده کنند . برای رنگ کردن پانل ها از سیستم های بسیار پیشرفته و با کیفیت بالا استفاده می شود تا رنگ مورد نظر بالاترین کیفیت و بهینه ترین مقاومت را در برابر شرایط نامساعد جوی و آلودگی های صنعتی داشته باشد. این خواص به وسیله پوشش های فلورایدی یا PVDF تأمین می شوند.
5-مقاومت در برابر آتش سوزی: از لحاظ مقاومت در برابر آتش سوزی این مصالح در بسیاری از کشورها به عنوان مصالح ضد احتراق شناخته شده و مورد استفاده قرار می گیرند و پس از آتش سوزی نیز برای محیط زیست آلودگی ایجاد نمی کنند زیرا تمامی مواد بکار رفته در ساخت آن بدون CFC هستند.
6-عملکرد غیر وابسته در هنگام زلزله: با توجه به اینکه این ورق ها به صورت ثابت به نمای ساختمان متصل نمی شوند، هنگام وقوع زلزله ورق ها در جای خود حرکت کرده و امکان فرو ریختن آنها به حدأقل می رسد. همچنین وزن کم سازه باعث کاهش ضریب زلزله در محاسبات می شود.
7-امکان آب بندی نما: از ویژگی های نمای کامپوزیت، امکان آب بندی آن می باشد به گونه ای که امکان نفوذ آب به زیر نما وجود نداشته باشد و آب ناشی از باران و برف پس از هدایت به شیارهای تعبیه شده از محل معینی خارج می شوند. همچنین این ورق ها در مقابل خوردگی ناشی از آب و هوا و باران های اسیدی کاملاً مقاوم می باشند و عوامل جوی هیچ گونه تأثیری بر زیبائی و کیفیت نما نخواهد گذاشت.
8-سرعت اجرا: نصب و اجرای نمای کامپوزیت از سرعت خوبی برخوردار بوده و در مدت زمان کوتاهی به اجرا در می آید که این مورد از محاسن بارز و مفید نمای کامپوزیت می باشد.
9-امکان انتخاب و اجرای سطوح بسیار پیچیده در قوس
معایب نمای کامپوزیتی آلومینیومی:
1-صرفه اقتصادی: نمای کامپوزیت از نظر صرفه اقتصادی به صرفه نبوده زیرا علاوه بر اجرای شاسی زیر کار آن نصب ورق آلومینیوم و لایه میانی آن که از مواد پلی اتیلین می باشد را شامل می شود به همین علت قیمت تمام شده آن به توجه به توضیحات بالا مقرون به صرفه نمی باشد.
2-دوام: با توجه به ضخامت بسیار کم ورق آلومینیومی نمای کامپوزیت در برابر شرایط جوی نا مطلوب مانند باد و طوفان شکل اولیه خود را از دست داده و بعد ازگذشت زمان کوتاهی تغییر شکل می دهد به همین علت از دوام و استقامت خوبی برخوردار نمی باشد.
3-جرم پذیری: جرم پذیری نمای کامپوزیت نسبتا بالا بوده زیرا این نما از فلز آلومینیوم با رنگ کوره بوده که این خود از ایرادات وارده به این نما از جهت جذب ذرات معلق در هوا می باشد. نا گفته نماند در خارج از ایران این نما با رنگ استاتیک تولید شده که از خواص آن عدم جذب ذرات معلق می باشد که بدلیل مقرون به صرفه نبودن این شیوه رنگ آمیزی در ایران انجام نمی پذیرد.
کامپوزیت پنل آلومینیوم طرح سنگ:
ورق های آلومینیومی طرح سنگ به عنوان نمونه پیشرفته از ورق های به بازار عرضه شده است . این ورق ها شامل طرحهای متنوع و گوناگونی از انواع سنگ است
که بسیار در نمای ساختمان ها به کار می رود و در تولید آنها از ۳ لایه پوشش رنگی لمینیت شده بروی سطح آلومینیوم استفاده می شود .
کامپوزیت پنل آلومینیوم طرح چوب:
این نوع ورق گونه دیگری از کامپوزیت است که همانند طرح فلز هم در داخل و هم در خارج کاربرد وسیعی دارد. رویه این ورق ها از یک لایه لمینیت شده است.
نمای بایرامیکس:
بایرامیکس یک سیستم پوشاننده تزیینی است که برای نماهای داخلی و خارجی استفاده می‌شود. این محصول می‌تواند بر روی دیوارهای رنگ شده،
سنگ،سیمان چوب، مقوای نازک، پلاستیک، فلز و شیشه به کار رود. بایرامیکس که امروزه به عنوان نمای تزئینی داخل و خارج ساختمان به کار می‌رود،
برای اولین بار در سال۱۹۹۳ میلادی توسط یک گروه در ترکیه تولید و به دنیا عرضه شد. بایرامیکس به صورت ملات بوده و متشکل از مخلوط دانه‌های
سنگ با تنوع رنگ فراوان و دانه‌بندی‌های متنوع، رزین‌های طبیعی و مصنوعی و سایر افزودنی‌ها است. بایرامیکس بعد از اجرا و خشک شدن، نمای سنگ تزئینی به خود می‌گیرد.
مزایای نمای بایرامیکس
- تنوع رنگ.
- نصب آسان.
- نگهداری و تعمیر آسان.
- انعطاف‌پذیری.
- قابلیت شستشو با آب.
- قابلیت پوشاندن ناهمواری های سطوح زیرین.
معایب نمای بایرامیکس:
1-غیر قابل اجرا بودن بر روی سطوح چرب، غبارآلود، ناهموار، مرطوب و همچنین مواقعی که هوا طوفانی و یا دارای گرد و غبار باشد.
2-دوام: این نما بدلیل دوام و مقاومت پایین در برابر شرایط جوی و محیطی در مدت زمان کوتاهی جلوه و زیبایی خود را از دست می هد.
3-عدم استقبال از این نما بدلیل ناهماهنگی با بافت فرهنگی و سلیقه های ایرانی.
نمای سرامیک:
با توجه به قیمت بالای سنگ و باری که سنگ به ساختمان تحمیل میکند، جهت نمای ساختمان در بعضی کشورها استفاده از سرامیک رواج قابل ملاحظه‌ای پیدا کرده است.
مزایای نمای سرامیکی:
1-کاهش وزن تا یک چهارم نمای سنگ طبیعی.
2-انعطاف پذیری در کاربرد و زیبایی
معایب نمای سرامیکی:
1-مشکل پیوستگی سرامیک و نما
2-عایق نبودن در مقابل گرما، سرما و صوت.
3-غیرقابل کاربرد در مکان های شلوغ بدلیل بازتاب شدید نور.
نمای آجر:
یکی دیگر از انواع نماها، نماهای آجری هستند که شامل آجرهای رسی و آجرهای شیلی می‌شوند.
نمای خشک
در سیستم نمای خشک برای اتصال آجرها به یکدیگر از ملات استفاده نمی‌شود. برای اتصال آجرهای مخصوصی که در این سیستم به کار می‌روند، از تجهیزات فلزی مانند ریل استفاده می‌شود.
مزایای نمای آجر
1-دارای ضریب انتقال حرارت پایین و در نتیجه به عنوان عایق حرارتی و برودتی برای ساختمان عمل می کند.
2-کاهش اتلاف انرژی در اجرای نمای خشک: درسیستم نمای خشک ابتدا یک عایق حرارتی به طور مستقل با اتصال مکانیکی یا چسب به بدنه ساختمان محکم می‌شود سپس چهارچوب یا اسکلت نگه دارنده که از جنس چوب، فولاد یا آلومینیوم می‌باشد، به ساختمان متصل شده تا نمای خشک با رعایت فاصله از عایق حرارتی بر روی چهارچوب نگه‌دارنده قرار گیرد. فضای خالی که بین نما و عایق قرار دارد خود بهترین عایق حرارتی می‌باشد لذا این سیستم نقش به‌سزایی در کاهش اتلاف انرژی دارد.
3-صرفه اقتصادی نسبت به نماهای سنتی
4-سرعت اجرا در نمای خشک به دلیل استفاده از چهارچوب‌های فلزی که خود قالب و الگوی اجرای نما محسوب می‌شوند و نیز به دلیل امکان آماده‌سازی نما در طبقه همکف و عدم استفاده از داربست، سرعت اجرای نما به طور چشمگیری افزایش می‌یابد.
5-وزن: به نسبت نماهای سنتی دارای سبک ولی در عین حال بار مرده زیادی را نسبت به نماهای مدرن ایجاد می کند.
6-در مقابل آتش سوزی مقاوم تغییر شکل نمی دهد.
7-عدم ایجاد ضایعات ساختمانی و سروصدا: سیستم نمای خشک بدون برداشتن سطح دیوار موجود، مستقیماً بر روی دیوار قابل اجرا بوده و بنابراین اجرای این سیستم بدون ایجاد ضایعات و زباله‌های ساختمانی معمول و همچنین بدون ایجاد سرو صدا می‌باشد.
8-عدم نیاز به کارگر حرفه‌ای جهت نصب: در سیستم نمای خشک نصب آجر و ریل‌ها تنها به صورت مکانیکی است بنابراین اجرای این سیستم نیاز به کارگر حرفه‌ای ندارد.
:معایب نمای آجر
1-عایق صوت نبودن نمای آجر معمولی
2-دوام: بدلیل اینکه خاک رس ماده اصلی تشکیل دهنده این نما می باشد نمی تواند دوام و طول عمر طولانی داشته باشد.
3-نداشتن تنوع طرح و رنگ.
4-جرم پذیر بودن
5-هزینه بر بودن ترمیم و نگه داری
6-سرعت اجرا: در نمای اجر معمولی بدلیل استفاده از ملات سرعت اجرای پایینی دارد. ولی درسیستم اجرای نمای خشک به دلیل عدم استفاده از ملات، درقسمت‌های مرتفع ساختمان بسیار سریع‌تر و آسان‌تر از سایر نماها مانند نمای آجر می‌باشد. همچنین در این سیستم دسترسی برای مراقبت‌های دوره‌ای به خصوص در ساختمانهای مرتفع وجود دارد ولی این سیستم برای خانه‌های مسکونی کم ارتفاع، پرهزینه است و معمولاً مورد استفاده قرار نمی‌گیرد.
ابتدایی‌ترین و حتی از لحاظ قدمت اولین نقشی که نما در ساختمان دارد حفاظت از عوامل جوی و اقلیمی می باشد. عدم وجود منفذ در ساختمان گرچه جلوی باد، باران، گرما و سرما را می‌گیرد، ولی ساختمان را از نور و تهویه لازم محروم میکند. با افزایش احساس نیاز انسان به استفاده از طبیعت و ایجاد روزنه در دیواره ساختمان و در نتیجه نیاز به پوسته دیگری به نام نما جهت حفاظت بیشتر، به وجود آمد. ایرانیان دارای سابقه طولانی و دیرینه در امر نما سازی برای ساختمانها هستند. و در طول تاریخ از گچبری و آهک بری برای نماسازی استفاده میکرده اند. حاصل کار هنرمندانه و در عین حال فنی و اصولی معماران و سازندگان ایرانی را می توان در بناهای تاریخی مثل مساجد جامع بسیاری از شهرها از جمله شیراز، تبریز، اصفهان و بسیاری از عمارت ها، بقعه ها و مقبره ها و بسیاری دیگر از بناهای قدیمی و تاریخی در جای جای کشور مشاهده کرد. نمای ساختمان در تعریف و شکل دهی شهر نقش بسیار مهمی ایفا می کند، بنابراین در نمای ساختمانها باید به مساله همگونی نمای شهری توجه بسیاری داشت، زیرا اگر نمای هر ساختمان را بیتوجه به بافت شهر و بدون در نظر گرفتن ساختمانهای همجوار طراحی کنیم، ناهمگونی غیر قابل جبرانی را در سطح شهر رواج می دهیم و با این عمل، بی هویتی و تضاد شهری ناخواسته گسترش می یابد. دانستن اینکه در نظر گرفتن نما برای ساختمانها چه هدفی را دنبال می کند، و چه عواملی در نوع و شیوه اجرایی این قبیل نماها موثرند، لازم و ضروری است. اما نکته ای که در اینجا و قبل از پرداختن به بحث اهداف و انواع نماها باید به آن اشاره شود، اینکه هر نوع نمایی که با هر نوع مصالح ساختمانی و با هر هزینه ای که ساخته شود، باید به طور کاملاً صحیح و اصولی نگهداری شوند و در صورت آسیب دیدگی نما، برای اجتناب از صدمات جدی تر و در نهایت تخریب کلی نما و ساختمان و نیز به منظور حفظ و احیای جلوه ساختمان، باید قسمتهای آسیب دیده کاملاً بازسازی شود.
